Σελιδες

Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου 2013

Νόσος Αλτσχάιμερ: Η επιδημία του 21ου αιώνα

                                  
    Όταν ξεχνάς τι έφαγες χθες, όταν μπερδεύεις το τηλέφωνο του φίλου σου, όταν δεν θυμάσαι πού έχεις παρκάρει και όλα τα παραπάνω συνέβαιναν στη μαμά σου, την γιαγιά και την προγιαγιά σου χρόνια πριν αρχίσουν να παίρνουν φάρμακα για τη μνήμη, πιθανώς ο «κύριος Άλτσι» να σου χτυπά διακριτικά την πόρτα.

    Πριν του ανοίξεις, μάθε με ποιους τρόπους μπορείς να προλάβεις την επιδημία του 21ου αιώνα, η οποία εμφανίζεται γύρω στα 40 και η οποία προβλέπεται πως θα τριπλασιαστεί -φτάνοντας τα 106 εκατομμύρια- μέχρι το 2050.

    Τι -άλλο- φταίει; Οι αιτίες του Αλτσχάιμερ σε μεγάλο βαθμό παραμένουν άγνωστες. Η κληρονομικότητα παίζει σίγουρα κάποιον ρόλο, αν και βασικοί υπαίτιοι θεωρούνται γεννητικοί παράγοντες –π.χ. κάποιες χρωμοσωματικές ανωμαλίες. Καθώς οι θεραπευτικές προσπάθειες μέχρι σήμερα κρίνονται ανεπαρκείς, οι ειδικοί ρίχνουν όλο το βάρος στην πρόληψη, υποστηρίζοντας, μάλιστα, πως μισές από τις περιπτώσεις Αλτσχάιμερ παγκοσμίως θα μπορούσαν να αποτραπούν μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής μας αλλά και θεραπεύοντας χρόνιες παθήσεις, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση κ.α. 
    Κάνουν, λοιπόν, λόγο για επτά παράγοντες που σύμφωνα με μελέτες συνδέονται με τουλάχιστον τις μισές περιπτώσεις της νόσου και, ως εκ τούτου, προτείνουν επτά αλλαγές που επιβάλλεται να κάνουμε στον τρόπο ζωής μας αν θέλουμε να αποφύγουμε το Αλτσχάιμερ:

     1. Χαμηλή μόρφωση: Για την ακρίβεια το να μην έχει τελειώσει κανείς το σχολείο, φαίνεται να συνδέεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον παράγοντα με το Αλτσχάιμερ. Φυσικά, οι νευρολόγοι δεν συμβουλεύουν τους εβδομηντάχρονους να επιστρέψουν στα θρανία –αν και κάποιοι το κάνουν. Τους προτείνουν, όμως, να «προκαλούν» καθημερινά το μυαλό τους με σταυρόλεξα και διάφορα άλλα πνευματικά παιχνίδια (π.χ. μπριτζ και σκάκι).
     2. Κάπνισμα: Οι ειδικοί τονίζουν πως το να διακόψει κανείς το κάπνισμα όταν πλέον θα έχει διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ δεν θα έχει σε καμία περίπτωση τα οφέλη που θα είχε αν ο ασθενής δεν είχε καπνίσει ποτέ.
    3. Φυσική κατάσταση: Ποτέ δεν είναι αργά για εκείνο το καθημερινό μισάωρο περπάτημα που βροντοφωνάζουν όλοι, ανεξαιρέτως, οι γιατροί.
    4. Κατάθλιψη: Πρόκειται για πάθηση που έτσι κι αλλιώς «ρίχνει» τον οργανισμό, σωματικά και πνευματικά, καθώς μειώνει την όρεξη οποιασδήποτε ασχολίας. Αντιμετωπίστε την εγκαίρως, καθώς μπορεί να σας οδηγήσει στο πολύ σοβαρότερο Αλτσχάιμερ.
     5. Υπέρταση στη μέση ηλικία: Για την ακρίβεια, ο συνδυασμός υπέρτασης και υψηλής χοληστερόλης πιθανότατα συνδέεται με προβλήματα μνήμης στη μέση ηλικία. Ωστόσο, από μόνη της η υπέρταση μειώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο των ανθρώπων με προδιάθεση για Αλτσχάιμερ. Η άσκηση, η ισορροπημένη διατροφή, και η φαρμακευτική αγωγή, είναι κάποιες μόνο από τις αλλαγές που θα συμβουλευτεί να κάνει ο υπερτασικός στον τρόπο ζωής του.
 6. Διαβήτης: Δεν έχει ακόμα κατανοηθεί πλήρως γιατί ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο προσβολής από Αλτσχάιμερ, ωστόσο οι ειδικοί συμβουλεύουν να λαμβάνει κανείς μέτρα πρόληψης του ζαχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (μείωση βάρους και λίπους στην διατροφή, αύξηση κατανάλωσης φυτικών ινών και αύξηση σωματικής άσκησης). Αν κανείς έχει ήδη διαβήτη, μπορεί να απομακρύνει τον κίνδυνο του Αλτσχάιμερ ακολουθώντας με συνέπεια την θεραπευτική του αγωγή.
     7. Παχυσαρκία: Οι τρόποι αποφυγής και αντιμετώπισης της παχυσαρκίας είναι γνωστοί.  Αυτό που πιθανώς δεν γνωρίζετε είναι ότι πρόσφατη αμερικανική μελέτη συνδέει την Μεσογειακή διατροφή «με μικρότερο κίνδυνο ήπιας γνωστικής εξασθένισης» -ένα στάδιο ανάμεσα στη φυσιολογική γήρανση και την άνοια ή το Αλτσχάιμερ.

    Βρετανοί ερευνητές αναπτύσσουν ένα νέο φάρμακο το οποίο ελπίζουν ότι θα μπορεί να βάλει «φρένο» στη νόσο Αλτσχάιμερ προτού εκείνη «κλέψει» από τον ασθενή τις νοητικές ικανότητές του. Πειράματα σε ποντίκια έδειξαν ότι το πειραματικό φάρμακο μείωσε κατά ένα τρίτο τις συσσωρευμένες πλάκες της τοξικής πρωτεΐνης β-αμυλοειδές στον εγκέφαλο, οι οποίες αποτελούν κύριο χαρακτηριστικό της νευροεκφυλιστικής νόσου. Παράλληλα, όπως αναφέρεται σε σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «PLoS ONE», η νέα θεραπεία διπλασίασε τον αριθμό νέων νευρικών κυττάρων σε μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη.

    Ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Νευροεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ Ντέιβιντ Όλσοπ δήλωσε ότι ο ίδιος και η ομάδα του θεωρούν πως τα συγκεκριμένα ευρήματα είναι «πολύ ενθαρρυντικά». Όπως συγκεκριμένα είπε «πολλά άτομα τα οποία παρουσιάζουν ήπια προβλήματα μνήμης είναι πιθανό να νοσήσουν κάποια ημέρα με Αλτσχάιμερ. Οι πλάκες του β-αμυλοειδούς αρχίζουν να συσσωρεύονται στον εγκέφαλο πολλά χρόνια πριν παρουσιαστούν συμπτώματα. Ο απώτερος στόχος είναι να χορηγούμε το φάρμακο σε φάση τέτοια ώστε να προλαμβάνονται οι περαιτέρω βλάβες του εγκεφάλου, σε φάση ώστε να μην είναι πολύ αργά για τον ασθενή».
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι πλάκες του β-αμυλοειδούς που εναποτίθενται στον εγκέφαλο σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, υπάρχει διχογνωμία σχετικά με το αν αποτελούν αίτιο ή αποτέλεσμα της νόσου.

    Αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται και άλλα φάρμακα τα οποία έχουν ως στόχο να «επιτεθούν» στη νόσο σε πρώιμο στάδιο προτού αυτή δώσει σοβαρά συμπτώματα. Ιάπωνες επιστήμονες πρώτη φορά ανέπτυξαν μια καινοτομική τεχνική εγκεφαλικής απεικόνισης, η οποία μπορεί να "δει" σε πραγματικό χρόνο και να διαγνώσει ένα βασικό δείκτη της νόσου Αλτσχάιμερ, τη συσσώρευση της πρωτεΐνης ταυ που καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Το επίτευγμα μπορεί να οδηγήσει σε νέες μεθόδους έγκαιρης διάγνωσης της νευροεκφυλιστικής ασθένειας, καθώς και στην αποτελεσματικότερη δοκιμή νέων φαρμάκων.

     Ακόμα, ερευνητές με επικεφαλής τον δρα Μακότο Χιγκούτσι του Εθνικού Ινστιτούτου Ακτινολογικών Επιστημών της Ιαπωνίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο νευρολογικό περιοδικό "Neuron" (Νευρώνας), σύμφωνα με το BBC και το "New Scientist", δήλωσαν ότι η νέα τεχνολογία μπορεί να εντοπίσει μέσα στο ζωντανό εγκέφαλο τις συσσωματώσεις της πρωτεΐνης ταυ. Η νόσος Αλτσχάιμερ δεν εμφανίζει ιδιαίτερα συμπτώματα παρά αφότου έχουν περάσει αρκετά χρόνια και όταν πια τα  υπάρχοντα φάρμακα δεν μπορούν να τη θεραπεύσουν ή έστω να την"φρενάρουν". Γι` αυτό θεωρείται κρίσιμη η έγκαιρη διάγνωση, κάτι που όμως δεν είναι εύκολο με την υπάρχουσα τεχνολογία.

     Η οριστική και με απόλυτη βεβαιότητα διάγνωση της ασθένειας γίνεται μόνο μετά τον θάνατο του ασθενούς και την εξέταση του εγκεφάλου του. Η νέα μέθοδος μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική εξέλιξη στον διαγνωστικό τομέα.
 Οι Ιάπωνες ερευνητές ανέπτυξαν μια χημική ουσία που εισάγεται στο αίμα και προσδένεται στο μόριο της πρωτεΐνης ταυ, το οποίο πλέον εκπέμπει φως. Έτσι, για τις επόμενες ώρες και μέχρι η χημική ουσία διαλυθεί στο σώμα, η συσσώρευση της πρωτεΐνης μπορεί πλέον να ανιχνευθεί τρισδιάστατα μέσω τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (ΡΕΤ).

     Οι δοκιμές που έγιναν σε ποντίκια και ανθρώπους, έδειξαν ότι η τεχνολογία είναι αποτελεσματική στη διάγνωση. Μεταξύ άλλων, διαπιστώθηκε ότι η πρωτεΐνη "ταυ" συσσωρεύεται αρχικά στον ιππόκαμπο, στο κέντρο της μνήμης, από όπου σταδιακά εξαπλώνεται και σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου.

     Όσο μεγαλύτερη είναι η εξάπλωση, τόσο πιο προχωρημένη είναι η νόσος. Μια δεύτερη πρωτεΐνη, το βήτα αμυλοειδές, που θεωρείται επίσης υπεύθυνη για την καταστροφή των εγκεφαλικών κυττάρων στη νόσο Αλτσχάιμερ, μπορεί και αυτή να ανιχνευθεί με παρόμοια τεστ. Οι πλάκες του αμυλοειδούς αρχίζουν να αναπτύσσονται αφανώς δέκα έως 15 χρόνια πριν την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.

Πηγές:
 www.in2life.gr
www.farmakeutikoskosmos.gr

http://www.sigmalive.com