Σελιδες

Παρασκευή 1 Απριλίου 2011

Τα κάλαντα της Άνοιξης ~ "χελιδονίσματα"



Στα πρώτα βυζαντινά χρόνια, το "ελληνικό" έθιμο  της χελιδόνας θεωρήθηκε ειδωλολατρικό και στην αρχή απαγορεύτηκε από την εκκλησία Παρ' όλα αυτά όμως τα παιδιά συνέχιζαν να τραγουδούν τον ερχομό της Άνοιξης και έτσι το έθιμο διατηρήθηκε όπως ακριβώς και στην αρχαιότητα.

 Σε κάθε μεριά της Ελλάδας, τα παιδιά ξεχύνονταν στους δρόμους για να καλωσορίσουν τα χελιδόνια τους, τους αγγελιοφόρους της Άνοιξης.

Κρατούσαν στα χέρια τους ένα ξύλινο χελιδόνι και του κρεμούσαν στο λαιμό κουδουνάκια .

Πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και έλεγαν τα "χελιδονίσματα" ενώ τα κουδουνάκια συνόδευαν το τραγούδι τους

Το τέλος του Χειμώνα και τον ερχομό των χελιδονιών γιόρταζαν τα παιδιά από την αρχαιότητα με τα "χελιδονίσματα".

Ο συγγραφέας Αθηναίος (2ος αιώνας μ.Χ.) έχει διασώσει ένα "χελιδόνισμα" που τραγουδούσαν τα παιδιά στη Ρόδο. Κρατώντας ένα ομοίωμα χελιδονιού, τριγύριζαν στην πόλη και ζητούσαν φιλέματα.


 

Ηλθε ήλθε χελιδών
καλάς ώρας άγουσα
καλούς ενιαυτούς,
επί γαστέρα λευκά
επί νώτα μέλαινα…
Παλάθαν ού προκύκλει
εκ πίονος οίκου
οίνου τε δέπαστρον
τυρών τε κάνιστρον…


Στα νεότερα χρόνια τα παιδιά τραγουδούν τα σύγχρονα χελιδονίσματα
σε διάφορες παραλλαγές ανάλογα με την περιοχή.


Ηρθε ήρθε η χελιδόνα
Ήρθε πάλι η μελιδόνα
Κάθησε και λάλησε
Και γλυκά κελάιδησε
Εφυγα κι άφησα σύκα
Και σταυρό και θημωνίτσα
Κι ήρθα τώρα και βρήκα φύτρα
Χόρτα, σπάρτα, βλίτρα,
Βλίτρα, βλίτρα, φύτρα, φύτρα

 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

Το Μάη λαλούν οι πέρδικες ,
το Μάη λαλούν τ' αηδόνια
Το Μάη κατεβαίνουνε στις βρύσες τα τρυγόνια .
Το Μάη εγεννήθηκα
και μάγια δεν φοβώμαι
εκτός αν με μαγέψουνε
στην κλίνη που κοιμώμαι . 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

Χελιδόνιν έρχεται,
θάλασσαν απέρασε ,
τη φωλιά θεμέλιωσε, κάθησε και ελάλησε :
- Μάρτη , Μάρτη χιονερέ
και Φλεβάρη βροχερέ,                                     
ο Απρίλης ο γλυκύς
έφτασε, δεν είν' μακρύς .
Τα πουλάκια κελαηδούν ,
τα δεντράκια φυλλανθούν ,
τα ορνίθια να γεννούν
αρχινούν και να κλωσσούν .
Τα κοπάδια ξεκινούν
ν΄ανεβαίνουν στα βουνά ,
τα κατσίκια να πηδούν
και να τρώγουν τα κλαδιά .
Επαψαν τα παγητά
και τα χιόνια κι ο βοριάς .
Μάρτη , Μάρτη χιονερέ
και Φλεβάρη λασπερέ
ήρθ' ο Απρίλης ο καλός . 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

Ηρθε πάλι η Χελιδόνα ,
ήρθε πάλι η Μελιδόνα
απ' τη θάλασσα μακριά
και μας έφερε καλά ,
τη δροσιά και τη χαρά
και τα κόκκινα αυγά . 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

Χελιδόνα έρχεται
απ' την Ασπρη Θάλασσα
θάλασσαν επέρασε
και σπειρί κονόμησε
κάθησε και λάλησε. 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

Χελιδόνι μου γοργό ,
που 'ρθες απ' την έρημο ,
τι καλά μας έφερες;
- Την υγεία και τη χαρά
και τα κόκκινα τ' αυγά . 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Μάρτης μας ήρθε,καλώς μας ήρθε
τα χελιδόνια έρχονται από την Αραβία,
μας φέρνουνε την άνοιξη κι όλο το καλοκαίρι
και ΄μεις για τούτο ήρθαμε, να πούμε καλημέρα
και να παρακαλέσουμε Χριστό και Παναγία
να μας βοηθά παντοτινά και όλοι με υγεία. Και του χρόνου! 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ ΣΑΜΟΥ (1o)

Δόνι, χελιδόνι
ήρθες, καλώς ήρθες.
Φκιάσε τη φωλιά σου
κάμε τα πουλιά σου
φκιάστηνε στο σπίτι
κανένας δεν τη γκίζει. 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ ΣΑΜΟΥ (2o)

Το χελιδόνι το πουλί
πάει πέρα κι' έρχεται
πάει και ξανάρχεται
στήνει μήνυμα και λέει
πως είναι καλοκαίρι. 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ ΡΟΔΟΥ

Το χελιδόνιμ πέπεται
πάει και πάλιν έρκεται
και τραγουδά και χαίρεται
και φέρνει μας μήνυμα(ν)
πως είναιν άνοιξη καιρού
και άρχιση καλοκαιριού
Και εσείς εμάς τον κόπο μας
να μας πληρωσετε πολλά
κοσάρια, γρόσια και αυγά
όχι από ένα κι' από δυό
αλλά από έξη κι' απ' οχτώ. 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

Ηρθε, ήρθε χελιδόνα,
ήρθε κι άλλη μελιηδόνα,
κάθισε και λάλησε
και γλυκά κελάδησε.
«Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,
και Φλεβάρη φοβερέ,
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις,
καλοκαίρι θα μυρίσεις . 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

Xελιδόνα έρχεται
απ' τη μαύρη θάλασσα
πύργον εθεμελίωσε.
Κάθησε και λάλησε
και γλυκά κελάηδησε!
Μάρτη, Μάρτη μου καλέ
και Φλεβάρη θλιβερέ,
ο Απρίλης ο γλυκής
έφτασε σε 'ναι μακρής!
Μώρ' κυρά, καλή κυρά,
έμπα στο κελλάρι σου,
φέρ' αυγά σαρακοστιανά,
ώσπου νά' ρθ' η Πασχαλιά,
με τα κόκκινα τ' αυγά . 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ ΡΟΔΟΥ

Ήρθε, ήρθε χελιδόνα,
φέρνοντας καλοκαιριά
και καλή χρονιά,
στην κοιλιά της άσπρη
και στη ράχη μαύρη. 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ ΚΡΗΤΗΣ

Ο Μάρτης ήρθε με χαρές και με δροσιές γεμάτος,
όλα τα έχνη τα κακά να μη φανή η φανιά ντως,
όξω ψύλλοι και κοργοί, όφιδες και μποντικοί
κολισαύρες και λιακόνια,
όξω απού τ΄ αφεντικού το στρώμα.
Το χελιδόνι νάρχεται , στο σπίτι να φωλεύγει,
και να του δίδετε θροφή να παίρνει να μισέβγει
να πηαίνει εις την έρημο, να είναι φορτωμένο,
να τρώει να ευφραίνεται κι αυτό το βλοημένο
δώτε και μας τον κόπο μας, ό,τι είναι ο ορισμός σας
και ο Χριστός μας πάντοτε να είναι ο βοηθός σας,
χρόνους πολλούς να ζήσετε, πάντα ευτυχισμένοι
σωματικά και ψυχικά να είστε ευτυχισμένοι . 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

Χελιδόνα έρχεται
από τη Μαύρη Θάλασσα.
Θάλασσα κι αν πέρασε
στη στεριά επάτησε.
Έκαστε κι λάλησε
και βαριά ανάσανε . 

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ ΣΕΡΡΩΝ

Χελιδόνια έρχεται από τη Μαύρη θάλασσα
θάλασσα κι αν πέρασε, έκατσε κι ελάλησε.
Έμαθε τα γράμματα, γράμματα σπουδάματα
γράμματα Ελληνικά που μαθαίνουν τα παιδιά
τα παιδιά από το δάσκαλο.
«Δάσκαλος μας έστειλε να μας δώστε πέντε αυγά.
Κι αν δεν δίντε πέντε αυγά παίρνουμε την κλωσσαριά.
Να γεννά και να κλωσσά και να σέρνει τα πουλιά . 







   

8 σχόλια:

  1. τι ομορφη αναρτηση.. ενα παρομοιο εμαθα πριν λιγο καιροοοοοοο...

    φιλακια σε ολεςςςςςςςςςςς..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. πρώτη φορά ακούω για τα κάλαντα της Άνοιξης !!! ο Απρίλης έφτασε λοιπόν, εύχομαι να είναι γλυκύς για όλους μας :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δεν το είχα ακούσει ποτέ οτι υπάρχουν τέτοια κάλαντα!! Ενδιαφέρουσα ανάρτηση έκανες!
    Καλό μήνα!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ούτε εγώ είχα ακούσει ότι υπάρχουν κάλαντα της Άνοιξης...η ανάρτηση μου θύμισε όμως τα αναγνωστικά του δημοτικού στα δικά μου χρόνια όμως...Καλό μήνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλημέρα σε όλες κορίτσια
    και εγω δεν γνώριζα για τα κάλαντα της Άνοιξης , αφορμή στάθηκε η κατασκευή με το χελιδόνι που έφερε ο γιος μου εχτες στο σπίτι απο το προνήπιο .... μου είπε "μαμά είπαμε κ τα κάλαντα σήμερα!" ( αχ! τι λέει το παιδάκι μου .... σκέφτηκα ...) τελικά είχε δίκαιο :)

    καλό μήνα να έχουμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Τελικά ΚΑΝΕΙΣ μας δεν γνώριζε για τα κάλαντα της Άνοιξης! Να λοιπόν ένας καλός (επιπλέον) λόγος που ερχόμαστε εδώ... για να μαθαίνουμε! :-))
    Καλό Μήνα σε όλους και όλες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αφροδίτη μου, καλησπέρα, εξαιρετικά τα ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ, δεν τα είχαμε εμείς στην περιοχή μας.
    Μπράβο πάντως, πολύ όμορφη ανάρτηση.
    Πολλά χαμόγελα σας στέλνω μαζί με την αγάπη μου!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. caeser , Δήμητρα ευχαριστούμε καλό μήνα :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή